วันอังคารที่ 20 เมษายน พ.ศ. 2553

สเต็มเซลล์ (Stem cell)



อ่านจั่วหัวเรื่องแล้วหลายท่านอาจจะยังงงๆ คงต้องยอมรับว่า เรื่องของสเต็มเซลล์ยังเป็นที่รับรู้ของคนทั่วไปอย่างเราๆ ท่านๆ อยู่น้อยมาก ลองไปถามดูเถอะ ร้อยทั้งร้อยแทบไม่รู้จัก ยกเว้นว่าจะเป็นคนที่อัพเดทข่าวสารในแวดวงการแพทย์เป็นประจำนั่นแหละ ถึงจะพอผ่านหูอยู่บ้าง เช่นการรักษาโรคโดยใช้สเต็มเซลล์ การเก็บสเต็มเซลล์ไว้เพื่อใช้ในอนาคต เป็นต้น

สเต็มเซลล์คืออะไร?

สเต็มเซลล์ หรือ เซลล์ต้นกำเนิด เป็นเซลล์ที่สามารถแบ่งตัวและเติบโตเป็นเซลล์ต่างๆ ในร่างกายได้หลายชนิด ซึ่งแหล่งที่มาของสเต็มเซลล์มาจาก 2 แหล่ง คือ

1. สเต็มเซลล์จากตัวอ่อนมนุษย์ (embryonic stem cell) เป็นเซลล์ที่มีศักยภาพพัฒนาตัวเองไปเป็นเซลล์ต่างๆ ของร่างกายได้ทุกชนิด เช่น เจริญไปเป็นเซลล์เม็ดเลือดชนิดต่างๆ ตับอ่อน ตับ ปอด ไทรอยด์ กระเพาะปัสสาวะ กล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อหัวใจ ผิวหนัง สมอง เป็นต้น แต่ยังไม่สามารถนำมาใช้หรือรักษาได้เนื่องจากติดปัญหาด้านกฎหมายและศีลธรรม

2. สเต็มเซลล์จากร่างกาย (Adult stem cell) มีศักยภาพเปลี่ยนไปเป็นเซลล์อื่นได้จำกัดเพียงไม่กี่ชนิด เนื่องจากเป็นสเต็มเซลล์ที่ได้จากเซลล์เนื้อเยื่อที่โตเต็มวัยแล้ว เช่น สเต็มเซลล์จากเลือดในสายสะดือของทารกแรกเกิด หรือจากไขกระดูก เป็นต้น ซึ่งการนำมาใช้ไม่ได้เป็นการทำลายชีวิตเหมือนสเต็มเซลล์จากตัวอ่อน จึงไม่มีปัญหาทางกฎหมายและศีลธรรม

สเต็มเซลล์...ความหวังในการบำบัดโรค

จากคุณสมบัติพิเศษของสเต็มเซลล์ที่สามารถแบ่งตัวและเติบโตเป็นเซลล์ต่างๆ ในร่างกายได้ดังกล่าว จึงมีการนำสเต็มเซลล์มาใช้รักษาโรค ที่ได้ยินบ่อยๆ แต่เราอาจไม่ทราบก็อย่างการนำสเต็มเซลล์จากไขกระดูกมาปลูกถ่ายเพื่อรักษาผู้ป่วย โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว หรือ ลูคีเมีย

แม้ว่าทุกวันนี้จะมีรายงานทางการแพทย์ออกมาเรื่อยๆ ถึงความสำเร็จของการรักษาโรคต่างๆ ด้วยสเต็มเซลล์ แต่เท่าที่วงการแพทย์ยอมรับการนำสเต็มเซลล์มาใช้รักษาโรคแล้วได้ผลจริงก็เฉพาะในโรคเลือดเท่านั้น เช่น โรคมะเร็งเม็ดเลือด โรคเลือดที่เกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรม และผู้ป่วยที่ไขกระดูกถูกทำลายจากยารักษามะเร็งค่ะ

ถึงจะมีข้อจำกัดด้านการรักษา ณ เวลานี้ แต่ด้วยคุณสมบัติอันมหัศจรรย์ของสเต็มเซลล์ วงการแพทย์คาดหวังว่า หากได้มีการศึกษาสเต็มเซลล์อย่างจริงจัง ก็อาจสามารถพัฒนาองค์ความรู้ในการนำสเต็มเซลล์มาใช้รักษาอาการป่วยอันเนื่องมาจากเซลล์ เนื้อเยื่อ หรือ อวัยวะที่เสียหายหรือเสื่อมสภาพได้ ด้วยการพัฒนาไปเป็นอวัยวะตามต้องการ คล้ายๆ กับการเปลี่ยนอะไหล่รถยนต์อะไรทำนองนั้น เช่น ถ้าผู้ป่วยเป็นโรคกล้ามเนื้อหัวใจตาย ก็นำสเต็มเซลล์มากระตุ้นให้กลายเป็นเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจ และฉีดเข้าไปในหัวใจเพื่อสร้างเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจใหม่ ทำให้หายจากโรคได้ เป็นต้น แต่กว่าจะถึงวันนั้น คงต้องร้องเพลงรอกันไปพลางๆ ก่อนค่ะ

สเต็มเซลล์เป็นความหวังในการบำบัดรักษาโรค ซึ่งไม่แน่ว่า...ในอนาคตโรคที่รักษาหายยากหรือไม่หายขาด เช่น โรคตับ โรคเบาหวานแต่กำเนิด โรคมะเร็ง และโรคหัวใจ อาจจะรักษาให้หายขาดได้ด้วยการใช้สเต็มเซลล์ ปัจจุบันจึงมีบริการเก็บสเต็มเซลล์จากเลือดสายสะดือไว้ให้ลูกน้อยเหมือนกับการประกันชีวิตให้ลูกตั้งแต่แรกเกิด เผื่อว่าต่อไปในอนาคตเกิดเป็นโรคอะไรขึ้นมา ก็จะได้เอาสเต็มเซลล์ที่เก็บไว้มาใช้รักษาได้ ซึ่งบ้านเราก็มีบริการนี้เช่นกัน ใครสนใจลองศึกษาหาข้อมูลดูค่ะ


ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น